Unitair Octrooi & unitair octrooigerecht

Het Unitair Octrooi Pakket omvat de volgende onderdelen:

• EU regulation for the creation of the Unitary Patent Protection;
• EU regulation for the applicable translation arrangements of the Unitary Patent Protection;
• The Unitary Patent Court Agreement (UPCA) (zie punt 3 hierna).

Het unitaire Europees octrooi gaat hand in hand met de oprichting van het unitaire octrooigerecht. Alle lidstaten van de Europese Unie die willen deelnemen in de unitaire octrooibescherming moeten zich verenigen met de bovengenoemde drie juridische instrumenten om de verleende unitaire Europese octrooien onder de jurisdictie te brengen van het unitair octrooigerecht en deze bevoegd te maken voor de beslechting van octrooigeschillen.
Spanje, Polen en Kroatië nemen aan dit pakket geen deel, en de unitaire octrooibescherming zal zich dan ook niet over deze landen uitstrekken. Dit betekent dat de houder van een Europees octrooi die bescherming wil in Spanje, Polen of Kroatië nadat het Europees octrooi is verleend gebruik moet blijven maken van het klassieke valideren van het Europees octrooi in deze landen.
Bovendien zijn er een aantal landen die weliswaar participeren in het Unitair Octrooi Pakket maar die de overeenkomst voor de oprichting van het unitair octrooigerecht UPCA nog moeten ratificeren. Dit houdt in dat bij inwerkingtreding van het unitaire octrooi dit niet direct alle lidstaten van de Europese Unie zal betreffen, en dat het waarschijnlijk is dat tot in lengte van jaren verschillende typen unitaire octrooien zullen bestaan die bescherming zullen bieden in verschillende landen. Zo gemakkelijk wordt het dus allemaal niet.

Wanneer bescherming in dergelijke landen gewenst is, zal de houder van het Europees octrooi gebruik moeten maken van het klassieke valideren van het Europees octrooi in deze landen.

Teneinde de zaak inzichtelijk te maken is hieronder een lijst van Europese landen verschaft die participeren (of niet) in het Europees octrooiverdrag en in de overeenkomst voor de oprichting van het unitair octrooigerecht (UPCA).

Nee – dit is Europa; er zal nog heel wat water door de Europese rivieren moeten stromen voordat het zover is.

Afgezien van de omstandigheid dat vooralsnog Spanje, Polen en Kroatië niet meedoen (maar ze kunnen op een later moment alsnog besluiten om op de dan rijdende wagen te springen), en finale terugtrekking van Groot-Brittannië na Brexit (zie ook de toelichting onder 4 hierna), vinden de ratificaties van de UPCA niet op hetzelfde moment plaats. Zoals de hierboven geplaatste tabel laat zien, zijn er diverse landen die deelnemen in de UPCA die de oprichting van het unitair octrooigerecht regelt, maar die deze overeenkomst nog niet hebben geratificeerd. Aangezien de unitaire octrooibescherming niet beschikbaar is voor landen die de UPCA wel hebben getekend maar niet hebben geratificeerd, zullen er nog geruime tijd na het inwerking treden van het unitaire octrooi, verschillende territoriale gebieden binnen de Europese Unie bestaan waarvoor unitaire octrooien bescherming zullen kunnen bieden.

Bij de huidige stand van zaken zal volgens bovenstaande tabel een unitair octrooi dat vandaag wordt geregistreerd, bescherming bieden in 16 lidstaten van de Europese Unie. Voor de overige landen dient bescherming gerealiseerd worden door validatie in die landen van het verleende Europees octrooi.

Het Europees octrooibureau zal zeker stellen dat de houder van een verleend octrooi accurate informatie zal worden verschaft ten aanzien van de landen waar het unitair octrooi van toepassing kan zijn. Het Europees octrooibureau zal een lijst van de deelnemende lidstaten verschaffen die gedekt worden door een bepaald unitair octrooi en dat ook gevonden zal kunnen worden in het bericht van het Europees octrooibureau waarmee de datum van de registratie van het unitaire Europese octrooi zal worden bevestigd.

Het is mogelijk om het unitair octrooi voor de lidstaten die de UPCA hebben geratificeerd, te combineren met het klassieke valideren voor de overige lidstaten van de Europese Unie, zoals aangegeven in de tabel hierboven.

Opgemerkt dient te worden dat het verzoek om unitaire octrooibescherming te verkrijgen niet verplicht is, maar slechts een extra mogelijkheid biedt voor bescherming in Europa, in aanvulling op het klassieke valideren van een verleend Europees octrooi, alsmede de Nationale octrooiprocedures.

Sinds januari 2022 is aan alle voorwaarden voor het starten van het Unitair Octrooi voldaan: dit werd bereikt met de ratificatie in januari 2022 door Oostenrijk.

De voorbereidende werkzaamheden voor de oprichting van het Unitair Octrooigerecht zijn gaande. Zodra deze voorbereidingen zijn afgerond, zal Duitsland zijn akte van bekrachtiging neerleggen en zal het systeem enkele maanden later live gaan.

Het unitair octrooigerecht is een gemeenschappelijke rechtbank van alle lidstaten die deelnemen in de Unitary Patent Court Agreement (UPCA), en die daarmee deel vormt van het juridische systeem van die lidstaten. De beslissingen van het unitair octrooigerecht zullen gelden in alle landen die de UPCA geratificeerd hebben, echter het unitair octrooigerecht zal niet bevoegd zijn ten aanzien van Nationale octrooien.

Het unitair octrooigerecht zal daarentegen exclusieve bevoegdheid bezitten voor rechtszaken die betrekking hebben op Europese octrooien (zowel klassieke Europese octrooien als unitaire Europese octrooien), Europese octrooiaanvragen en aanvullende beschermingscertificaten.

Het unitair octrooigerecht zal bijvoorbeeld bevoegdheid bezitten in inbreuksituaties, acties voor voorlopige en beschermende maatregelen, kort gedingen, en nietigheidsacties. Het octrooirecht zal tevens exclusieve bevoegdheid bezitten met betrekking tot beslissingen van het Europees octrooibureau met betrekking tot unitaire octrooibescherming.

De houder van een Europees octrooi kan ten overstaan van het unitair octrooigerecht vertegenwoordigd worden door een volgens de Nationale regels bevoegde advocaat, of door een Europees octrooigemachtigde die beschikt over een “European Patent Litigation Certificate” of tenminste een vergelijkbare kwalificatie zoals een voltooide universitaire juridische opleiding.

Het unitair octrooigerecht is belangrijk om twee redenen, te weten:

• ten eerste omdat het unitair octrooi en het unitair octrooigerecht niet los van elkaar gezien kunnen worden.
• ten tweede omdat het unitair octrooigerecht ook bevoegd zal zijn om te oordelen over klassieke Europese octrooien die gevalideerd zijn in tenminste een van de lidstaten van de Europese Unie die ook de UPCA heeft geratificeerd (de UPC staten).

Dit betekent dat, zelfs in geval geen unitair octrooi is gevraagd en het verleende Europees octrooi op klassieke wijze wordt gevalideerd, het unitair octrooigerecht bevoegd zal zijn om beslissingen te geven ten aanzien van het verleende Europees octrooi.

De overeenkomst tot oprichting van het Europees octrooigerecht biedt echter de tijdelijke mogelijkheid aan houders van Europese octrooien om hun klassieke Europese octrooien te onttrekken aan de bevoegdheid van het Europees octrooigerecht. Deze optie is de zogeheten opt-out mogelijkheid van het unitair octrooigerecht.

De standaard situatie is dat alle Europese octrooiaanvragen en verleende Europese octrooien automatisch onderworpen zullen zijn aan de jurisdictie van het unitair octrooigerecht wanneer het Unitair Octrooi Pakket (Unitary Patent Package) in werking treedt.

Echter, het unitair octrooigerecht zal een overgangsperiode van tenminste zeven jaar kennen gedurende welke de houder van een klassiek verleend Europees octrooi, zijn octrooi uit het systeem kan halen. Wanneer de houder van een dergelijk octrooi daarvoor kiest, zal het de bevoegdheid zijn van de rechters van de lidstaten waar het octrooi gevalideerd is, om een oordeel te geven wanneer dat octrooi in een gerechtelijke procedure betrokken is.

Het is niet mogelijk om een unitair Europees octrooi te onttrekken aan de bevoegdheid van het Europees octrooigerecht.

Aangezien in de standaardsituatie alle Europese octrooien onderworpen zijn aan de bevoegdheid van het Europees octrooigerecht, is het voor ieder Europees octrooi waarvoor de bevoegdheid van het Europees octrooigerecht moet worden uitgesloten, nodig om een notificatie aan het Europees octrooigerecht te richten (en niet aan het Europees octrooibureau).

De notificatie moet voor ieder Europees octrooi afzonderlijk gedaan worden en kan verricht worden door de aanvrager/houder van het octrooi of zijn Europees octrooigemachtigde.

De notificatie heeft geen effect in geval een procedure inzake het desbetreffende octrooi al is aangevangen voor het unitair octrooigerecht.

Licentiehouders kunnen geen rechtsgeldige notificatie naar het unitair octrooigerecht sturen. Wanneer licentiehouders de bevoegdheid van het unitair octrooigerecht willen uitsluiten, zal deze dit moeten afstemmen met de octrooihouder.

Aangezien de te versturen notificaties voor ieder octrooi afzonderlijk gedaan moeten worden, is het aanbevolen om de gehele portfolio zo spoedig mogelijk door te nemen en een beslissing voor ieder afzonderlijk geval te nemen.

Het versturen van een notificatie om de bevoegdheid van het unitair octrooigerecht uit te sluiten kan slechts geschieden gedurende een overgangsperiode van tenminste zeven jaar, maar wanneer de notificatie is verstuurd geldt deze voor de gehele looptijd van het octrooi, ook wanneer het octrooi eindigt na de overgangsperiode.

Ja dat kan. Het is een omkeerbaar proces: het is mogelijk om het unitair octrooigerecht weer bevoegd te maken, zolang nog geen actie bij een nationale rechter is aangevangen met betrekking tot het octrooi.

De Sunrise periode is een drie-maandsperiode voordat het unitair octrooigerecht werkzaam wordt, gedurende welke aanvragers en houders van Europese octrooien de mogelijkheid bezitten om de bevoegdheid van het unitair octrooigerecht uit te sluiten.

Het antwoord op deze vraag hangt van diverse factoren af die bijvoorbeeld afhankelijk kunnen zijn van onder andere de beschermingsomvang van het octrooi, of de mogelijkheid dat op het octrooi inbreuk wordt gemaakt.

Los & Stigter acht de volgende overwegingen relevant:

• De beslechting van rechtsgeschillen door het unitair octrooigerecht is beoogd tegen lagere kosten dan de multi-jurisdictie geschillen die thans plaatsvinden, omdat het geschil in een enkele procedure beslecht kan worden door een octrooigerecht dat jurisdictie bezit in iedere lidstaat.
• Wanneer het unitair octrooigerecht bevoegd is, is er de mogelijkheid van een “Central Attack” op het octrooi. In dat geval kan het unitair octrooigerecht in een enkele actie gevraagd worden om het octrooi te herroepen, waarbij de uitspraak dan gelding zal hebben in alle lidstaten.
• De bevoegdheid van het unitair octrooigerecht verschaft ook de mogelijkheid van een “Central Defense”. In antwoord op de “Central Attack”, kan ook de verdediging zich concentreren op die enige actie.
• Gelijktijdige procedures in verschillende lidstaten worden voorkomen zolang het octrooi onderworpen blijft aan de bevoegdheid van het unitair octrooigerecht. Dit vereenvoudigt de procedure door het voorkomen van procedurele complicaties die kunnen optreden wanneer ten aanzien van hetzelfde Europees octrooi in verschillende landen wordt geprocedeerd, en houdt in dat de procedure goedkoper zal kunnen verlopen.
• De verwachting is uitgesproken dat de procedures bij het unitair octrooigerecht sneller zullen verlopen dan in vele Nationale rechtbanken.
• Uiteindelijk zal de jurisprudentie moeten uitwijzen of het unitair octrooigerecht een stabiele factor zal gaan vormen waarvan voorspelbare uitspraken verwacht mogen worden.
• Een keuze ten aanzien van de bevoegdheid van het unitair octrooigerecht is niet definitief, tenzij het desbetreffende Europees octrooi reeds onderwerp is gaan vormen van een procedure.

Hoewel het VK de UPCA in april 2018 heeft geratificeerd en de officiële bedoeling van de Britse regering was om in de UPC en het unitair octrooi te blijven nadat ze de Europese Unie zouden verlaten, is dit uiteindelijk niet gebeurd.

In 2020 trok het VK zich terug uit zowel het unitair octrooi als de UPC. In de praktijk blijft voor het VK alles zoals het nu is: het VK blijft een EPC-lidstaat, dus bij de verlening van een Europees Octrooi heeft dit tevens rechtskracht in het VK. In geval van geschillen zullen de nationale rechtbanken van het VK beslissen.

Het belangrijkste voordeel is dat het unitair octrooi uniforme bescherming biedt in alle landen van de Europese Unie die participeren in het Unitair Octrooi Pakket (Unitary Patent Package).

Tevens zal in een optimale situatie tijd en geld door de houder van een verleend Europees octrooi bespaard kunnen worden. Dit komt vanwege de centralisering bij het Europees octrooibureau van niet alleen de registratie van het unitair octrooi, maar tevens de centrale betaling van vernieuwingstaksen.

Op dit moment moet een Europees octrooi na verlening gevalideerd worden in de landen van de Europese Unie (en eventueel andere landen) waar bescherming gewenst wordt. Ieder Europees land heeft verschillend luidende wetten met betrekking tot Nationale bescherming, vertegenwoordiging, betaling van publicatie en vernieuwingstaksen, et cetera en vertaalvereisten. Het validatieproces uitvoeren in verschillende landen kan daarom zowel duur als moeizaam zijn.

In beginsel kan het unitair octrooi dit allemaal vereenvoudigen.

Ten eerste is slechts één verzoek voor registratie van het unitair octrooi benodigd voor alle lidstaten van de UPCA.

Ten tweede behoeft er slechts één vernieuwingstaks voor alle landen in een bepaald jaar te worden voldaan, waarmee verschillende betalingen en mogelijk verschillende vervaldagen worden voorkomen.

Het EOB berekende aanvankelijk de besparing op de taksen van het Eenheidsoctrooi door vergelijking met de som van de taksen van de 4 lidstaten met het hoogste aantal validaties in 2017; dat waren Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Nederland.

In 2020 heeft het EOB een nieuwe berekening gemaakt met de 25 EPC-lidstaten en de 4 lidstaten waar octrooien momenteel het vaakst worden gevalideerd. Helaas staat er niet bij welke landen dat zijn, en of ze deel uitmaken van de UPC.

Het EOB heeft berekend dat het Eenheidsoctrooi voordelig zou zijn als de houder bescherming zoekt in 4 of meer Europese landen (die ook lid zijn van de UPCA).

We hebben een andere berekening gemaakt, rekening houdend met de 4 landen waar validatie frequent wordt gevraagd. Deze landen zijn Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland. Aangezien de laatste twee landen geen deel uitmaken van het Unitair Octrooi, zou het klassieke validatiesysteem toch een betere keuze zijn. Het Unitair Octrooi is inderdaad handig als het verleende Europese octrooi in een groot aantal Europese landen wordt beschermd (die dan uiteraard leden van de UPCA moeten zijn).

Als slotpunt willen we benadrukken dat octrooihouders zich ervan bewust moeten zijn dat de vernieuwingstaksen ook moeten worden betaald in de valideringslanden die geen deel uitmaken van het eenheidsoctrooi.

Een ander groot voordeel van het unitair octrooi is dat het niet langer nodig is om overdrachten en licenties te registreren bij iedere afzonderlijke nationale Octrooiraad van de landen waar het octrooi is gevalideerd, hetgeen de huidige situatie is. Met het unitair octrooi vindt de registratie van overdrachten en licenties centraal plaats bij het Europees octrooibureau. Uiteraard is voor een dergelijke registratie een betaling verschuldigd, maar dat is dan ook een enkele betaling in plaats van betalingen voor de registraties bij de nationale Octrooiraden.

Het unitair octrooi is wat de naam zegt: unitair, hetgeen inhoudt dat het octrooi niet splitsbaar is ten aanzien van de lidstaten en dat overdracht alleen kan plaatsvinden voor alle betrokken uniestaten in zijn geheel. Ten aanzien van een licentie is beperking tot een gebied van de Europese Unie wel mogelijk.

Dwanglicenties blijven onderworpen aan Nationaal recht.

Het zou niet fair zijn om de ogen te sluiten voor de evidente nadelen die het unitair octrooi brengt.

1. Het unitair octrooi geeft uniforme bescherming aan een verleend Europees octrooi in alle lidstaten van de Europese Unie die de UPCA hebben geratificeerd. Dit brengt met zich mee dat wanneer iets met het unitair octrooi gebeurt dit betrekking heeft op alle lidstaten. Dit betreft bijvoorbeeld een beperking van het octrooi, een herroeping, vernietiging of de afloop van het octrooi. Dit alles zal op het octrooi tegelijkertijd betrekking hebben in alle lidstaten van de Europese Unie waarvoor het unitair octrooi geldt.
2. Op dezelfde wijze zal een enkele gerechtelijke actie consequenties kunnen voortbrengen in alle lidstaten van de Europese Unie die door het verleende unitaire octrooi worden gedekt.
3. Er bestaat geen flexibiliteit ten aanzien van het unitair octrooi. Het is onmogelijk om selectief delen van de Europese Unie uit te zonderen van de bescherming van het Europees octrooi zoals dat bij een klassiek Europees octrooi wel mogelijk is door het octrooi selectief in sommige landen te laten vervallen en in andere landen te laten voortbestaan. Het unitair octrooi is inderdaad unitair: wanneer het octrooi is prijsgegeven, betreft dit alle landen van de Europese Unie die onder dat unitair octrooi vallen.

Ja dat doet het. Het Eenheidsoctrooi biedt bescherming aan een octrooi in het Europese deel van Nederland, maar niet in het Caribische deel.

Nederland is opgedeeld in twee delen: het Europese deel en het Caribische deel (Aruba, Bonaire, Sint Eustatius, Saba, Curaçao en Sint Maarten). Behalve Aruba, dat een eigen octrooiwet heeft, zijn beide delen lid van het EPC, maar alleen het Europese deel is een lidstaat van de Europese Unie. Dit betekent dat het Unitair Octrooi alleen in het Europese deel van Nederland kan worden aangevraagd.

Sinds 2019 zijn er echter enkele implementaties in de Nederlandse Octrooiwet geweest om deze af te stemmen op het Eenheidsoctrooi, en is besloten dat het Eenheidsoctrooi ook van kracht wordt op Bonaire, Sint Eustatius, Saba, Curaçao en Sint Maarten.

Er bestaat de mogelijkheid om een territoriaal beperkte validatie uit te voeren van een verleend Europees octrooi, hetgeen dan betrekking zal hebben op het Caribisch deel van Nederland (met uitzondering van Aruba dat haar eigen octrooiwet kent). De handelingen en vereisten voor een dergelijke territoriaal beperkte validatie zijn dezelfde als die gelden voor een normale validatie voor Nederland (Nederlandse vertaling van de claims, betaling van de vernieuwingstaks bij het NL Octrooicentrum, et cetera).

Het aanvragen van een unitair octrooi zal eenvoudiger en sneller gaan dan het valideren van een klassiek Europees octrooi. Nadat een Europese Octrooiaanvrage verleend is door het Europees octrooibureau, kan de aanvrager of haar gemachtigde binnen een maand een verzoek indienen om aan het verleende octrooi unitaire werking te verschaffen door middel van een “Request for Unitary Effect”.

De eerste zes jaar na inwerkingtreding van het unitair octrooi geldt een overgangsperiode waarin bij het indienen van het “Request for Unitary Effect” tevens een volledige vertaling van het verleende Europees octrooi moet worden ingediend. Dit moet gaan om een Engelse vertaling wanneer de verleningsprocedure heeft plaatsgevonden in het Frans of Duits. Wanneer de tekst van het octrooi en de procedure echter in het Engels was, moet de vertaling plaatsvinden in een officiële taal van de Europese Unie. Deze taal is naar keuze van de octrooihouder. De vertaling mag niet zijn vervaardigd met automatische middelen, en de overgangsperiode van zes jaar kan worden verlengd tot een maximum van 12 jaar in totaal.

Tevens zullen er kosten zijn voor de te vervaardigen vertaling in de overgangsperiode. Sommige octrooihouders zullen een deel van de kosten van de vertaling terug kunnen krijgen volgens een compensatieregeling.

De betaling van deze vernieuwingstaks verloopt op dezelfde wijze als voor een Europese Octrooiaanvrage. Dit betekent dat de vernieuwingstaks ieder jaar betaald moet worden nadat het unitair effect van het octrooi is aangevraagd, en verricht moet zijn op de laatste dag van de maand waarin de aanvrage was ingediend.

Vergelijkbaar met Europese octrooiaanvragen bestaat er een boeteperiode van zes maanden waarin een niet betaalde vernieuwingstaks alsnog betaald kan worden, met een 50% opslag.

De vernieuwingstaksen worden betaald aan het Europees octrooibureau.